Wat spreekt jou het meeste aan in de Agile mindset?
“Mijn eerste jaar bij de Rabobank heb ik heel erg het belang van samenwerken benadrukt. Alleen ga je snel, samen ga je sneller. Agile werken – wij noemen dat focus werken – heeft alles te maken met andere manieren van samenwerken. De kracht is elkaar durven aanspreken op werk en het gewoon gaan doen. Een project niet ellendig lang door een keten laten gaan. Ik denk dat Agile een middel is met het doel dat we allemaal beter tot ons recht komen op ons werk. Slechts 9% van de werkenden wereldwijd vindt dat ze passievol werken. Dat is shocking! Als wij daar door Agile te werken maar 10% aan toe weten te voegen, dan hebben we al een wereld gewonnen. Want als mensen zich beter voelen op hun werk, presteren ze meer, hebben ze meer zelfvertrouwen en is er veel minder loss of energy.”
Je kunt mensen heel goed leren een post-it te plakken, maar de werkvorm is wat mij betreft maar 20% van Agile werken. En juist in die 80%, in die onderlaag, daar zit de duurzame verandering. Eens?
“Die laag kun je ook niet zomaar weghalen. Mensen denken vaak dat je met Agile een hele nieuwe cultuur gaat krijgen. Maar een bedrijf hééft een cultuur en je mensen nemen die mee. Agile werken zorgt ervoor dat je openstaat voor gevoelens, feedback en hoe de samenwerking eigenlijk verloopt. Als ik vind dat jij in de tweewekelijkse sprint niet oplevert, durf ik dat dan tegen jou te zeggen? Durven wij als groep zaken bespreekbaar te maken? Dit stond 30 jaar geleden al in het Manifesto.”
Toch interessant dat het dan nog zo lang duurt voor Agile werken uit de IT komt, vind je niet?
“Er is een nieuwe generatie op de arbeidsmarkt gekomen, die tegen managers durft te zeggen: ‘Het is echt niet goed genoeg wat jij doet’. We hebben 30 jaar nodig gehad om te durven zeggen: en nu gaan we bottom-up, move over, jouw rol is er niet meer. De enige baan die na 100 jaar is overgebleven uit de industriële revolutie, is die van manager. En dat heeft alles te maken met demand and control. Die geef je niet zomaar op. Het is ook een utopie te denken dat we dat heel snel veranderd krijgen.”
Wat heeft deze generatie dan wat eerdere generaties niet hadden?
“De generatie die de afgelopen 10 jaar op de arbeidsmarkt is gekomen, is veel meer bezig met de kern waarom ze werkt: vind ik dit werk leuk en kan ik me ontwikkelen? De generatie daarvoor heeft zich dat nooit afgevraagd: het was gewoon zoals het was. Dat heeft natuurlijk ook te maken met financiële onafhankelijkheid. Voor de huidige generatie is economische welvaart bijna een gegeven, dus laten we het dan vooral hebben over hun welzijn. Dat gaat over wie je bent op je werk, hoe je je voelt op je werk.”
Welke consequenties heeft dat voor de werkvloer?
“We zitten nu op een spannend snijvlak tussen jong en ‘oud’, tussen wat is en wat gaat komen. Dat wringt omdat we altijd tegen mensen hebben gezegd: ‘Als je deze blokjes aanvinkt, als je bijvoorbeeld deze opleidingen doet, dan komt het met jou wel goed’. We praten niet te veel over gevoelens en over ontwikkeling. En samenwerken gaat altijd over wat een ander van jou vindt. Hiërarchie willen we niet, maar we willen wel graag aan iemand rapporteren. We zitten allemaal in dat systeem.”
Is dat niet heel Nederlands? In Nederland hebben we werkvormen blijkbaar nodig om Agile te kunnen zijn.
“We stoppen het inderdaad graag in boxjes. Terwijl het gewoon gaat over snelheid, samenwerken en proberen. Dat is wat Agile werken voor mij is. Natuurlijk hebben mensen nog vragen over beleidszaken en willen ze risico’s inschatten. En dat mag. Vergeet bovendien niet dat Nederland heel erg bepaald is op het feit dat iedereen mee doet. We zijn in Nederland altijd bezig geweest met het vlechten van vangnetten en niet met het bouwen van trampolines. Als je hier valt, is er altijd wel iemand die je opvangt. Eigenlijk zou je gewoon moeten springen. Maar wij Nederlanders willen toch altijd die zekerheid.”
Hoe werken jullie Agile bij de Rabobank?
“Ik heb zelf een performance and health tribe, waar ik probeer cijfers en gedrag bij elkaar te brengen. Er zitten 15 mensen in, van onder meer risk, audit, HR, compliance en business. Eén keer per week komen we een middag bij elkaar. Klopt de backlog nog en zijn de prioriteiten nog helder? Met de groepsdirectie doen we daarnaast iedere maandag van 8 tot 9 uur een stand-up. Hier bespreken we de belangrijkste stromen. Doen we het precies zoals zou moeten? Nee. We kunnen bijvoorbeeld de kleine stappen nog duidelijker maken. Wanneer is zo’n stap succesvol? Wat verwachten we? De definition of done scherp krijgen vind ik nog best lastig.”
Heeft jouw team een einddatum of is het de nieuwe way of working?
“Het is onze nieuwe way of working. We organiseren bijvoorbeeld evenementen om managers mee te nemen in deze nieuwe vorm van werken en doen feedbacksessies hoe je goed performance management uitvoert. Ook proberen we de hele manier van aansturen op KPI’s te doorbreken. Hoe kunnen we de KPI’s simpeler maken?”
Het lijkt mij spannend om in zo’n demand and control-omgeving met alleen maar meer regulering en toezicht toch de vrijheid te vinden om het op een andere manier te doen.
“Wat mij in het Agile gedachtegoed heel erg aanspreekt, is fail fast, fail often. Ik heb niet de perceptie dat we bij de Rabobank perfect zijn. Een trigger is dat je het altijd beter moet willen doen. Neem bijvoorbeeld het Liegebeest dat we kregen voor growing a better world together. Moeten we die willen ontvangen? Zeker. Moeten we aanspreekbaar zijn op ons gedrag? Altijd, want daarvan kunnen we leren. Maakt ons dat nare, onbetrouwbare mensen? Nee. Het liefst zijn we vandaag helemaal sustainable, maar wat je in een 100-jarige keten hebt opgebouwd, keer je niet ineens. Het feit dat wij hem wíllen keren, dat is onze taak. We streven naar een betere wereld door met elkaar in gesprek te blijven. Elke dag moet het beter, want het is gewoon nog niet goed genoeg. We hebben veel te leren als bank. Ik geloof heel erg in growing a better world together. Bij de Rabobank hakken we dat in stukken: onze medewerkers groeien, onze ondernemers groeien en de betere wereld groeit. Together past heel goed bij Agile.”
Hoe doen jullie dat dan, together?
“Het is belangrijk het samenwerken te bespreken. We doen ook engagement scans. Niet meer eens per twee jaar, maar elk kwartaal met 18 vragen. Dat is heel kortcyclisch en geeft steeds feedback. Dat vinden mensen vaak veel. Dagelijks klantencontact, één keer per maand je maandrapportage, je KPI’s… dat vinden we heel normaal. En vier keer per jaar feedback van je medewerkers vind je veel? Natuurlijk staat klantwaarde voorop, maar ik geloof echt in eerst happy people, dan happy customers. Als je growing the world together serieus neemt, moet je het samen doen en daar hoort ook een bepaalde sfeer bij.”
Ik kom bij alle bedrijven waar ik kom focus en prioritering tegen. Mensen krijgen het op alle niveaus niet voor elkaar om keuzes te maken. De Rabobank heeft gigaprojecten. Besluiten jullie ook weleens iets níet te doen?
“Dat doen we eigenlijk heel weinig. Een voordeel van Agile werken vind ik dat je echt moet prioriteren. Je kunt ook teruggrijpen op de backlog. Maar het brengt ons altijd op de menselijke uitdaging om te prioriteren, om focus te houden, echt tijd ergens aan te besteden en samen te werken. Prioritering is misschien nog wel het allermoeilijkst.”
Nog een laatste vraag: neem jij Agile ook mee naar huis?
“We hebben inderdaad een scrumbord. Ik heb mijn kinderen gevraagd wat hun epic is dit jaar en welke activiteiten ze willen doen. Eens per maand houden we een retro en geeft iedereen feedback op elkaar. Ik zeg altijd: ‘Dó try this at home’.”
Benieuwd welke dame de volgende keer haar verhaal deelt over agile transformaties?
Houd onze website en LinkedIn pagina komende tijd in de gaten voor de volgende blog van de reeks Agile Topvrouwen!
