Ik ben vriendelijk! Of toch niet?

Vandaag is het World Kindness Day, oftewel Wereld Vriendelijkheidsdag. Vriendelijkheid komt in vele soorten en maten. Je kunt vriendelijk zijn door simpelweg gedag te zeggen tegen iemand. Door iemand te bedanken. Je kunt een tas voor iemand dragen of een deur open houden. Ik ben een groot voorstander van vriendelijkheid. Als je vriendelijk bent naar elkaar dan help je niet alleen anderen, je helpt ook jezelf. Je geeft jezelf een goed gevoel. Ik wil het nu echter hebben over een vorm van vriendelijkheid die iets minder voor de hand ligt. Een vriendelijkheid die voor de een makkelijker is dan voor de ander. Namelijk eerlijk en duidelijk zijn naar elkaar in moeilijke situaties.
Datum
13 november 2019
Auteur
Bart Claassen
Organize Agile

Ik weet niet of het door het voorbeeld van mijn moeder komt, mijn Brabantse roots of het ‘groene’ in mijn persoonlijkheid, maar eerlijk en duidelijk zijn is niet altijd even makkelijk voor mij. Dat lukt mij heel goed wanneer de boodschap louter positief is. Dan heb ik er geen probleem mee, ik geef graag een complimentje. Echter, wanneer de boodschap een negatieve lading heeft, wanneer de mogelijkheid bestaat dat ik iemand kwets, dan heb ik de neiging om de confrontatie uit de weg te gaan. Dan zeg ik het liever toch liever niet. Het zal zichzelf wel oplossen en ik wil niemand pijn doen is mijn gedachte. Inmiddels herken ik mijn gedrag, de situaties die ik lastig vind en ben ik al een lange tijd bezig mijn gedrag te veranderen.

Bewustwording

Zo’n zeven jaar geleden was ik me niet bewust van mijn gedrag en de schade die ik daarmee bij anderen en mezelf aanrichtte. Totdat ik vastliep in mijn relatie en mijn werk en hulp zocht. Ik ging praten met een therapeut die me bewust maakte van mijn confrontatie-vermijdend gedrag. Ik durfde mijn gevoelens en mening niet altijd te uiten en dacht dat het beter was om dit niet te doen. Tijdens deze praatsessies ben ik me gaan beseffen dat het mij wel degelijk raakt als ik niet eerlijk en duidelijk ben over mijn gevoelens of mijn mening. Ik creëer daarmee een spanning bij mezelf en in de relatie die het moeilijker maakt om goed te functioneren. Ik ben me ook gaan beseffen dat ik anderen de kans ontneem om van een situatie te leren wanneer ik niet eerlijk en duidelijk ben. Als ik van mening ben dat het gedrag van iemand anders niet effectief is maar ik ben daar niet eerlijk over, hoe kan hij/zij dan ooit zijn/haar gedrag veranderen? Ik ben uiteindelijk in mijn relatie en op mijn werk de confrontatie aangegaan. Dit resulteerde in het beëindigen van mijn relatie en een betere verstandhouding met mijn leidinggevende. Echter heb ik later ook deze relatie verbroken door mijn baan op te zeggen en een jaar op reis te gaan.

Vrienden zijn vriendelijk

Alhoewel ik tijdens mijn jaar reizen ook heb geoefend met het eerlijk en duidelijk zijn over mijn gevoelens en mening, kwam de volgende uitdaging pas tijdens mijn baan als teamleider bij CoolbueBezorgt. Daar kwam ik echter ook een hulpmiddel tegen dat van pas kwam in lastige situaties. Bij Coolblue noemen ze dat ‘Vrienden’. Het zit net als eigenzinnig, gewoon doen en flexibel in het merkvizier en vormt de basis voor de cultuur op de werkvloer. Vrienden staat daar voor eerlijk, direct en open. Tegen vrienden kun je de waarheid zeggen. De waarheid is dus vriendelijk, ook al komt het op dat moment hard aan. Niemand vindt het leuk om ‘negatieve’ feedback te geven, toch is dat de meest vriendelijke manier wanneer er zaken beter kunnen. Bij Coolblue werd ‘vrienden’ vaak als middel gebruikt om eerlijk tegen elkaar te kunnen zijn. Je hoorde dan; ‘even open, eerlijk en direct, dit moet je echt anders doen.’ Of: ‘even open, eerlijk en direct, wat vind je hier nou echt van?’. Een handig hulpmiddel dus. Helemaal wanneer je als ‘softe’ Brabander terecht komt in de ‘harde’ Randstad en werkt met het type gasten dat het tof vindt om met wasmachines de trap op te rennen. Daar moet je wel duidelijk tegen zijn, anders komt het later veel harder terug. Dus ja, ‘even open, eerlijk en direct’ heb ik ook gebruikt.

Agile is vriendelijk

Inmiddels werk ik als Agile Coach en kun je wel raden wat een van mijn grootste uitdagingen is. Juist; eerlijk en duidelijk zijn in lastige situaties. Brené Brown zegt het in haar boek ‘Dare to lead’: ‘clear is kind, unlcear is unkind’. Daar moet ik haar volledig gelijk in geven. Het in de praktijk toepassen is echter een heel ander verhaal. Daar heb ik een flinke dosis lef voor nodig. Het gaat wel steeds beter nu ik daar bewust mee aan de slag ben. Een van mijn opdrachtgevers gaf hier ook feedback op. Zij gaven aan dat ik de ‘gun factor’ heb en daardoor nog meer legitimatie om mijn mening te geven over hun aanpak. Mijn opdrachtgevers willen het juist van mij horen als ze iets niet slim aanpakken. Bijvoorbeeld als ze te lang wachten met actie ondernemen. Ik heb hierbij inmiddels ook een hulpmiddel wat ik af en toe inzet. Voorafgaand aan een review bijvoorbeeld. Deze reviews hebben meestal een strakke timebox en ik ben daar verantwoordelijk voor. Je kunt je voorstellen dat ik het lastig vind om het verhaal van mensen af te kappen. Daarom waarschuw ik bij aanvang van de review alvast dat ik mensen ga vragen af te ronden en dat dit dus niet persoonlijk bedoeld is maar puur om de tijd te bewaken. Mensen begrijpen dit en houden er vervolgens rekening mee door niet alsnog verder te praten. Het geeft mij daarnaast een stok achter de deur om ook daadwerkelijk af te ronden zodra het tijd is.

Niet helpen is vriendelijk

In het Agile werken zie ik nog een andere kant van vriendelijkheid, of beter gezegd een andere valkuil. Als Agile Coach of Scrum Master wil je een team helpen om zo goed mogelijk te presteren. Om dit te bereiken moet je ze juist niet gaan helpen. Indien je gaat helpen, neem je ook een deel van het eigenaarschap bij het team weg. Terwijl het doel als Scrum Master is om het team zelfredzaam te maken, niet om ze afhankelijk van jouw inbreng te maken. Ik merk dat ik geneigd ben harder te gaan werken wanneer een team even niet zo lekker loopt. Dan wil ik ze gaan redden, dit is mijn moment om de super hero uit te hangen. Gelukkig besef ik me dat (meestal) tijdig en kan ik wat gas terugnemen. In plaats van dat ik zelf ga rennen maak ik nu de situatie inzichtelijk. Ik probeer transparant te maken wat er speelt, wat er in mijn ogen beter kan en laat dan het team zelf het initiatief nemen om de verandering op te pakken.

Vriendelijkheid vraagt om moed

Zo zijn er veel verschillende vormen van vriendelijkheid en ben ik nog steeds een groot voorstander van vriendelijk zijn naar elkaar. Al gaat dat de ene keer makkelijker dan de andere keer. Het helpt mij om hier naar mezelf ook eerlijk over te zijn. Ik ben niet perfect en zal dat ook nooit worden. Wel kan ik van mezelf verwachten dat ik open en eerlijk ben naar mezelf en anderen. Op momenten dat ik eerlijk ben versterkt dat mijn eigenwaarde. Ik besef me ook dat ik niet de enige ben die hier moeite mee heeft. Ik zag het bij al mijn werkgevers, in mijn privé en ik zie het bij de teams die ik begeleid. Eerlijk en duidelijk zijn tegen elkaar is lastig. Vandaar dat ‘courage’ ook een van de scrum waarden is. Je hebt moed nodig om de problemen aan te pakken die zich voordoen. Die uitdagingen liggen vaak in het open en eerlijk communiceren naar elkaar. Wanneer dit eenmaal lukt zal je merken dat je samen een stuk verder komt en de mogelijkheden eindeloos zijn.

Doe vriendelijk mee!

Wil jij meedoen aan Wereld Vriendelijkheidsdag? Je kunt complimenten geven aan je collega’s of aan je partner. Je kunt vrijwilligerswerk doen of voorrang verlenen in het verkeer. Maar je kunt ook op een vriendelijke manier eerlijk en duidelijk zijn naar anderen. Is er iets wat jij eigenlijk allang wilde zeggen tegen je baas, collega of partner? Iets wat je niet zegt omdat je bang bent om diegene te kwetsen? Ben vriendelijk voor jezelf en die ander en zeg het vandaag nog. ‘Clear is kind, unclear is unkind’!

Bart Claassen

Agile Coach